Επώδυνος Ώμος – Σύνδρομο Υπακρωμιακής Προστριβής
Το μυοτενόντιο πέταλο του ώμου είναι μια μυοτενόντια δομή γύρω από την άρθρωση του ώμου, μια ομάδα τεσσάρων μυών-τενόντων που καλύπτουν το πάνω μέρος του βραχιόνιου κι ελέγχουν την κίνηση του χεριού και την ανύψωση. Αυτοί οι μύες και οι τένοντές τους συνεργάζονται με τον δελτοειδή μυ για να παρέχουν κίνηση και δύναμη στον ώμο για όλες τις κινήσεις στο επίπεδο του ώμου.
Η τενοντίτιδα του τενοντίου πετάλου είναι μια φλεγμονή των τενόντων αυτών σε συνδιασμό με μια φλεγμονή του λιπαντικού μηχανισμού που βρίσκεται στην περιοχή και που ονομάζεται θύλακας.
Η τενοντίτιδα του τενοντίου πετάλου είναι μια φλεγμονή των τενόντων αυτών σε συνδιασμό με μια φλεγμονή του λιπαντικού μηχανισμού που βρίσκεται στην περιοχή και που ονομάζεται θύλακας.
Η κατάσταση αυτή συνήθως προκαλείται από ή σχετίζεται με επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες πάνω από το επίπεδο του ώμου, όπως ρίψεις, το μάζεμα της σοδιάς, το να πλένει κανείς αυτοκίνητα ή παράθυρα, καθώς και πλήθος άλλων επαναλαμβανόμενων κινήσεων. Μπορεί όμως να είναι και αποτέλεσμα τραυματισμού. Οι τραυματισμοί του υπακρωμιακού χώρου είναι η πιο κοινή αιτία πόνου στον ώμο και περιορισμού δραστηριοτήτων στα αθλήματα σε όλες τις ηλικίες.
Ο ώμος διαθέτει μια μοναδική διάταξη μυών και οστών. Το μυοτενόντιο πέταλο των στροφέων βρίσκεται μεταξύ δύο οστών (ανάμεσα στο ακρώμιο και στο βραχιόνιο) όπως ακριβώς μια κάλτσα βρίσκεται ανάμεσα στη φτέρνα και το παπούτσι. Όπως λοιπόν με το περπάτημα φθείρεται η κάλτσα έτσι και οι τένοντες φθείρονται από τη συνεχή τριβή τους επάνω στα οστά. Καθώς ο τένοντας αρχίζει να φθείρεται αντιδρά στον τραυματισμό αυτό αρχίζοντας να φλεγμαίνει και να πονά. Με τη συνεχή φθορά, όπως ένα σχοινί, μπορεί τελικά να σπάσει.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα κλασσικά συμπτώματα περιλαμβάνουν έναν πόνο που μοιάζει πολύ με τον πονόδοντο που προέρχεται από το έξω μέρος του χεριού μέχρι και μερικά εκατοστά κάτω από την κορυφή του ώμου. Πόνος όμως μπορεί να εμφανιστεί και στο μπροστά μέρος και στην κορυφή του ώμου. Μπορεί να ενοχλεί τον ασθενή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Μπορεί ακόμα και να ξυπνήσει τον ασθενή από βαθύ ύπνο με έναν πολύ ενοχλητικό πόνο στο πάνω μέρος του χεριού.
Τα συμπτώματα συνήθως χειροτερεύουν όταν σηκώνουμε τα χέρια ή με δραστηριότητες που απαιτούν την περιστροφή του σώματος για να φτάσουμε κάτι, όπως το να πιάσουμε κάτι από το πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου. Επιπλέον, το να απλώσουμε το χέρι πίσω για να κουμπωθούμε ή να περάσουμε μια ζώνη μπορεί να επιβαρύνουν τον πόνο στο χέρι και τον ώμο.
Μπορεί επίσης να ακουστεί ένα κλικ στον ώμο όταν σηκώνουμε το χέρι ψηλά πάνω από το κεφάλι.
Ποιες επιλογές έχω σχετικά με τη θεραπεία μου;
Μια λεπτομερής εξέταση του ιστορικού καθώς και μια φυσική εξέταση σχεδόν πάντα οδηγούν στη σωστή διάγνωση. Οι ακτινογραφίες θα δείξουν τυχον αλλαγές στο οστό του ακρωμίου (οστεόφυτο), αλλά μια απεικόνιση με Μαγνητική τομογραφία θα μας δώσει την ακριβή διάγνωση. Η εξέταση δείχνει εμφανώς τους μύες και του τένοντες καθώς και εάν ο τένοντας φλεγμαίνει, αν είναι τραυματισμένος ή εάν έχει υποστεί ρήξη.
Συντηρητική προσέγγιση
Τα παρακάτω βήματα θα πρέπει να ακολουθούνται ως συντηρητική προσέγγιση θεραπείας της τενοντίτιδας του υπακρωμίου:
- Σταματούμε ή μειώνουμε σημαντικά κάθε δραστηριότητα που απαιτούσε τη χρήση του ώμου στο ίδιο επίπεδο ή πάνω από το επίπεδο του ώμου.
- Τοποθετούμε πάγο στην περιοχή.
- Ξεκινούμε θεραπεία με αντιφλεγμονώδη φάρμακα για να μειώσουμε τον πόνο στο χέρι και τον ώμο.
- Ξεκινούμε ένα πρόγραμμα ασκήσεων για να διατηρήσουμε την ελαστικότητα.
- Αποφεύγουμε να κουβαλούμε βαριά αντικείμενα με το χέρι που μας πονά ή να κρεμάμε τσάντες με λουράκι στην πλευρά που μας πονά.
Σε αρχικό στάδιο τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί να μας βοηθήσουν σημαντικά. Παρόλ’αυτά για να υποχωρήσει η φλεγμονή είναι σημαντικό να περιορίσουμε κάθε επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα, ενώ είναι εξίσου σημαντικό να προσπαθήσουμε να κρατήσουμε τον αγκώνα κάτω από το επίπεδο του ώμου όταν χρησιμοποιούμε το χέρι μας.
Τα καθημερινά τεντώματα (διατάσεις) κατά τη διάρκεια ενός ζεστού μπάνιου είναι επίσης πολύ ωφέλιμα. Σε περίπτωση που ο πόνος γίνει ισχυρότερος θα μπορούσαν να βοηθήσουν μια θεραπεία με τοπική ένεση κορτιζόνης.
Οι ενέσεις κορτιζόνης μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση του πόνου. Όταν χρησιμοποιούνται θα πρέπει να συνδυάζονται με ένα πρόγραμμα ασκήσεων στο σπίτι για ευλυγισία και ενδυνάμωση, αλλαγή του καθημερινού τρόπου ζωής και πάγο. Κάποιες άλλες επιλογές αντιμετώπισης του πόνου είναι η θερμότητα, ο πάγος, οι υπέρηχοι και το θεραπευτικό μασάζ.
Για έναν νεαρό ασθενή κάτω από την ηλικία των τριάντα, και για τενοντίτιδα που συμβαίνει πρώτη φορά και που αντιμετωπίζεται άμεσα σύμφωνα με τα παραπάνω, το διάστημα αποκατάστασης ποικίλει από δύο έως τέσσερις εβδομάδες. Για ασθενείς με επαναλαμβανόμενα επεισόδια τενοντίτιδας και με κάποιο συντελεστή κινδύνου, η τενοντίτιδα του υπακρωμιακού χώρου μπορεί να χρειαστεί μήνες μέχρι να έχουμε ανάρρωση και μπορεί να απαιτεί χειρουργική (αρθροσκοπική) επέμβαση.
Τα καθημερινά τεντώματα (διατάσεις) κατά τη διάρκεια ενός ζεστού μπάνιου είναι επίσης πολύ ωφέλιμα. Σε περίπτωση που ο πόνος γίνει ισχυρότερος θα μπορούσαν να βοηθήσουν μια θεραπεία με τοπική ένεση κορτιζόνης.
Οι ενέσεις κορτιζόνης μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση του πόνου. Όταν χρησιμοποιούνται θα πρέπει να συνδυάζονται με ένα πρόγραμμα ασκήσεων στο σπίτι για ευλυγισία και ενδυνάμωση, αλλαγή του καθημερινού τρόπου ζωής και πάγο. Κάποιες άλλες επιλογές αντιμετώπισης του πόνου είναι η θερμότητα, ο πάγος, οι υπέρηχοι και το θεραπευτικό μασάζ.
Για έναν νεαρό ασθενή κάτω από την ηλικία των τριάντα, και για τενοντίτιδα που συμβαίνει πρώτη φορά και που αντιμετωπίζεται άμεσα σύμφωνα με τα παραπάνω, το διάστημα αποκατάστασης ποικίλει από δύο έως τέσσερις εβδομάδες. Για ασθενείς με επαναλαμβανόμενα επεισόδια τενοντίτιδας και με κάποιο συντελεστή κινδύνου, η τενοντίτιδα του υπακρωμιακού χώρου μπορεί να χρειαστεί μήνες μέχρι να έχουμε ανάρρωση και μπορεί να απαιτεί χειρουργική (αρθροσκοπική) επέμβαση.
Χειρουργική επέμβαση (Αρθροσκόπηση Ώμου)
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα δεν υποχωρούν, μια αρθροσκοπική επέμβαση για τη χειρουργική αφαίρεση του προεξέχοντος οστεόφυτου στο ακρώμιο (ακρωμιοπλαστική) μπορεί να αυξήσει το χώρο για τον τένοντα που φλεγμαίνει και μπορεί να αποτρέψει περαιτέρω φθορά ή πλήρη ρήξη. Εάν η μαγνητική απεικόνιση δείξει ρήξη του τένοντα, μπορεί να απαιτείται αρθροσκοπική συρραφή του.
Η αρθροσκόπηση του ώμου για την υποτροπιάζουσα τενοντίτιδα του υπακρωμιακού χώρου (σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής) μπορεί να πραγματοποιηθεί για:
- Να αφαιρεθεί μια προεξοχή ή προεξέχον τεμάχιο οστού (οστεόφυτο) από το ακρώμιο (ακρωμιοπλαστική)
- Να αφαιρεθεί χρόνια φλεγμαίνον, αποδυναμωμένος και ινωτικός ιστός του θυλάκου (υπακρωμιακή θυλακεκτομή).
- Να ερευνηθεί η κατάσταση των τενόντων και να τακτοποιηθεί και μερικές φορές να αποκατασταθεί τυχόν ζημιά στους τένοντες (π.χ. συρραφή υπερακανθίου, τενοτομή ή τενοντόδεση της μακράς κεφαλής του δικεφάλου κ.α.).
Οι παραπάνω διαδικασίες συχνά πραγματοποιούνται σε συνδυασμό. Αυτό μπορεί να γίνει με αρθροσκοπική προσέγγιση ταυτόχρονα με την έναρξη ενός απλούστερου προγράμματος αποκατάστασης μια ή δύο μέρες μετά την επέμβαση και προχωρώντας σε ένα πιο απαιτητικό πρόγραμμα περίπου δύο με πέντε εβδομάδες μετά την επέμβαση. Η έναρξη και η πρόοδος ενός τέτοιου προγράμματος ασκήσεων εξαρτάται από τα ευρήματα του ασθενούς κατά την επέμβαση, τη χειρουργική διαδικασία και το βαθμό επούλωσης.
Πόσο καιρό διαρκεί η περίοδος ανάρρωσης;
Ο χρόνος για μια πλήρη ανάρρωση μετα από μια αρθροσκόπηση ώμου διαφέρει και μπορεί να ποικίλει από δύο με τέσσερεις εβδομάδες σε μια απλή αρθροσκόπηση – ακρομιοπλαστική, μέχρι αρκετές εβδομάδες ή και μήνες μετά από σύνθετες αρθροσκοπήσεις όπου γίνεται αποκατάσταση – συρραφή του τενοντίου πετάλου
Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα με ασκήσεις άμεσα μετά την επέμβαση, με την κανονική επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες έξι με δώδεκα εβδομάδες μετά την αρθροσκόπηση. Όμως κάθε περίπτωση είναι μοναδική, κι έτσι ο θεράπων ιατρός σας θα πρέπει να σας πει τι πρέπει να γίνει στην δική σας εξειδικευμένη περίπτωση.
Ποια είναι η διαδικασία αποκατάστασης μετά την επέμβαση;
Παρόλο που δεν υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία αποκατάστασης έπειτα από μια αρθροσκόπηση ώμου, ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθήσει μερικές βασικές αρχές:
- Αρχικά θα πρέπει να ανακτηθούν όλες οι παθητικές κινήσεις
- Η ενδυνάμωση θα πρέπει να ξεκινήσει με το χέρι στο πλάι.
- Στη συνέχεια θα προστεθούν ασκήσεις ενδυνάμωσης του δελτοειδούς μυός και του ώμου όταν πλέον ο ώμος δε θα πονά τόσο.
- Θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ενδυνάμωση των μυών της ωμοπλάτης ώστε ο ασθενής να αποκτήσει ξανά ομαλή κίνηση της ωμοπλάτης καθώς και δύναμη όταν το χέρι σηκώνεται εντελώς πάνω από το κεφάλι. Ο βαθμός ενδυνάμωσης εξαρτάται από τις ατομικές ανάγκες του ασθενούς, από τις απαιτήσεις από άποψη δύναμης που ο ίδιος θέλει να υποβάλει στον ώμο του, καθώς και από την πρόοδο που γίνεται όσον αφορά στο αρχικό πρόγραμμα.
Πριν ο αθλητής να επιστρέψει κανονικά στα αθλήματα θα πρέπει να προστεθεί στο πρόγραμμα αποκατάστασης ένα πρόγραμμα ασκήσεων που να σχετίζεται με το συγκεκριμένο άθλημα, που όμως δεν θα είναι απαιτητικό, ούτε σε ανταγωνιστικό επίπεδο. Κατά τη διάρκεια αυτού του υπο-προγράμματος ο αθλητής θα χρησιμοποιεί ένα 25-50% της ικανότητάς του (όσον αφορά στη διάρκεια, τη συχνότητα και την ένταση). Εάν ο αθλητής λειτουργεί καλά σε αυτό το επίπεδο χωρίς να νιώθει πόνο για τις επόμενες ημέρες τότε μπορεί να αυξήσει σταδιακά τη δραστηριότητά του σε ένταση, συχνότητα και διάρκεια.
Πώς θα τα καταφέρω στο σπίτι κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης από την επέμβαση;
Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να αυτοεξυπηρετούνται μέσα σε λίγες ημέρες κιόλας από την επέμβαση. Συχνά όμως βοηθάει πολύ εάν ένα μέλος της οικογένειας είναι εκεί για να βοηθήσει τον ασθενή, ειδικά με τις διατατικές του ασκήσεις.